Is het jullie opgevallen? Gouden-medaille-winnaars staan te stralen op het podium, met een enorme trotse en blije houding. Ook degenen die brons hebben gewonnen zijn enorm blij. Dit in tegenstelling tot de meeste winnaars van een zilveren medaille. Hoe komt dat? Dit korte artikel gaat in op wetenschappelijk onderzoek naar dit fenomeen.

Blijdschap is afhankelijk van verwachting of ‘wat had kunnen zijn’

Tevredenheid of blijdschap over iets is afhankelijk van verschillende factoren (1). Wat iemand had verwacht wordt vergeleken met wat er daadwerkelijk gebeurt dan wel wat er gebeurd is. Deze vergelijking bepaalt hoe blij iemand is met de uitkomst. Een voorbeeld buiten de sport maakt dat duidelijk. Als iemand 10% salarisverhoging verwacht dan is hij of zij wel blij met een hogere salarisverhoging, maar niet met een lagere salarisverhoging. Ook de vergelijking met ‘wat had kunnen zijn’ heeft met de mate van blijdschap te maken.

Onderzoek onder winnaars van medailles tijdens de Olympische spelen in Barcelona (1992)

Medvec en haar collega’s hebben als eerste wetenschappers videotapes van winnaars van bronzen en zilveren medailles bestudeerd (1). De tapes laten de betrokkenen zien op het moment dat zij hoorden dat zij een medaille hadden gewonnen. Daarnaast hebben zij de gezichtsuitdrukkingen met behulp van de videotapes van deze winnaars op het podium bestudeerd. Uit dit onderzoek is gebleken dat degenen die een bronzen medaille hadden gewonnen tevredener en blijer waren dan degenen die een zilveren medaille hadden gewonnen. De reden hiervoor is dat de zilveren medaillewinnaars meer bezig waren met wat zij niet bereikt hadden (een gouden medaille) dan wat zij wel bereikt hadden. Wie brons had was blij dat hij of zij een medaille had gewonnen en zette dat af tegen het alternatief, namelijk geen medaille (1).

Olympische Spelen in Athene (2004)

Matsumoto en Willingham hebben bovengenoemd onderzoek herhaald (2). Zij kwamen tot de conclusie dat degenen die een zilveren medaille wonnen niet blij oogden direct na het horen hoe zij hadden gepresteerd. Maar op het podium lachten vrijwel alle winnaars. Zij wijten dit aan het feit dat het sociaal wenselijk is om blij te zijn en dat ook de winnaars van een zilveren medaille zich hieraan conformeren. Zij zagen wel verschil in het soort lach: die van winnaars van een zilveren medaille was minder uitgesproken en natuurlijk dan de lach van de andere twee op het podium.

Conclusie: het is beter voor een tevreden gevoel en blijdschap om een bronzen medaille te winnen dan een zilveren.

© Caroline Wiebenga, De Beelddenker. Wil je (een deel van) dit artikel gebruiken dan mag dat zonder toestemming door een link naar deze pagina te plaatsen. In alle andere gevallen graag vooraf overleg.

Referenties

1. Medvec, V. H., Madey, S. F., & Gilovich, T. (1995). When less is more: Counterfactual thinking and satisfaction among Olympic medalists. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 603–610.

2. Matsumoto, D., & Willingham, B. (2006). The thrill of victory and the agony of defeat: Spontaneous expressions of medal winners of the 2004 Athens Olympic Games. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 568-581.